Í nýsamþykktri bæjarmálasamþykkt Ísafjarðarbæjar er gert ráð fyrir að mögulegt sé fyrir íbúa sveitarfélagsins að stofna Hverfisráð á eyrinni í Skutulsfirði, innanverðum Skutulsfirðinum, Hnífsdal, Súgandafirði, Önundarfirði og Dýrafirði. Er hér verið að gera tilraun til að skýra stöðu íbúasamtaka innan stjórnkerfis bæjarins, hlutverk, ábyrgð og hvaða samskipti eiga að fara fram á milli hverfisráðanna og bæjaryfirvalda.

Þá er ennfremur gerð tilraun til að setja reglur um íbúakosningar. Allt er þetta gert til þess að auka áhrif íbúanna á stjórnun bæjarins og veita kjörnum bæjarfulltrúum aukinn stuðning og aðhald, en ekki hvað síst til að bæta stjórnkerfið með hagsmuni íbúanna að leiðarljósi.

Hér að neðan gefur að líta ákvæði bæjarmálasamþykktarinnar um Hverfisráðin (60.gr. liður E) og íbúakosningarnar (33. gr.). Þá gefur að líta neðst í þessu innleggi, drög að samþykktum fyrir Hverfisráðin, sem hafa verið sendar til núverandi íbúasamtaka til umsagnar.

"60. gr.

liður E

E. Hverfisráð. Bæjarstjórn setur samþykktir fyrir hverfisráð á Þingeyri, Flateyri, Suðureyri, Holtahverfi, Eyrinni í Skutulsfirði og í Hnífsdal.
Aðeins er heimilt að starfrækja eitt hverfisráð skv. samþykkt þessari í hverju hverfi.
Á stofnfundi hverfisráðs sem íbúar hverfis eru boðaðir á eru 5 fulltrúar kosnir í nefndina og 2 til vara. Fulltrúar í hverfisráði eru kosnir til tveggja ára í senn.
Hverfisráð setja sér sjálf starfsreglur sem samþykktar skulu á aðalfundum íbúa hverfanna en um starfshætti ráðanna gilda almenn ákvæði um frjáls félög og fundarsköp. Hlutverk hverfisráða er að vera vettvangur íbúanna til að hafa áhrif á nærumhverfi sitt.
Hverfisráð skulu halda fundi reglulega en að lágmarki einn aðalfund árlega og gera þar grein fyrir starfseminni. Tilkynna skal um slíkan fund til Ísafjarðarbæjar því þar skal farið yfir samvinnu við bæinn, hlutverk og framtíðarsýn.
Tengiliður hverfisráða við bæjarkerfið er í gegnum bæjarritara sem aðstoðar við upplýsingaöflun úr bæjarkerfinu og sér til þess að fundargerðir hverfisráða séu birtar á vef bæjarins.
Gera skal ráð fyrir ákveðnu fjárframlagi til hverfisráða í gegnum fjárhagsáætlun hvers árs. Því er ætlað er til að greiða t.d. pappír, póstburðargjöld og annan umsýslukostnað í tengslum við hlutverk þeirra.
Hverfisráð kemur erindum sínum á framfæri við bæjarstjórn eða stjórnsýslu bæjarins með formlegum hætti, þ.e. með bréfi, tölvupósti eða öðrum sannanlegum hætti."

Og svo varðandi íbúakosningarnar:

"33. gr.
Íbúakosningar.

Bæjarstjórn er heimilt að leggja þau mál í dóm kjósenda sem hún álítur vera mjög þýðingarmikil fyrir bæjarfélagið með skoðanakönnun eða atkvæðagreiðslu.
Ef 25% kosningabærra manna eða fleiri krefjast atkvæðagreiðslu um ákvörðun bæjarstjórnar ber bæjarstjórn að verða við þeirri kröfu.
Bæjarstjórn skal ákveða áður en atkvæðagreiðsla fer fram hvort hún skal teljast bindandi eður ei. Skal það ákveðið hverju sinni. Til að atkvæðagreiðsla geti talist bindandi verður þátttaka þó ávallt að vera yfir 50% kosningabærra íbúa."
 

Eftirfarandi gefur að lita drög að samþykktum fyrir Hverfisráðin:

DRÖG: Samþykktir Hverfisráðs (Holtahverfis, Hnífsdals, Dýrafjarðar, Önundarfjarðar, Eyrarinnar í Skutulsfirði, Súgandafjarðar)

1. gr.
Heiti félagsins og varnarþing
Félagið heitir Hverfisráð NN. Varnarþing félagsins er í Ísafjarðarbæ.

2. gr.
Félagssvæðið
Félagið er samtök íbúa í NN eins og svæðið hefur verið afmarkað sem hverfi, samkvæmt skipulagi. Allir íbúar sem eiga lögheimili á svæðinu og eru 18 ára og eldri hafa kjörgengi og atkvæðisrétt á fundum félagsins. Verði ágreiningur um starfssvæði hverfissamtakanna sker bæjarstjórn Ísafjarðarbæjar úr um afmörkun skipulagssvæðisins.

3. grein.
Markmið
Tilgangur félagsins og markmið er eftirfarandi:
• að efla samhug og samkennd íbúa
• að vera samstarfsvettvangur íbúa, félagasamtaka og hagsmunasamtaka á svæðinu
• að vinna að framfara- og hagsmunamálum í hverfinu
• að standa vörð um sérkenni hverfisins
• að starfa með stofnunum bæjarins og opinberum aðilum sem fara með málefni hverfisins og íbúa þess
• að eiga samstarf við íbúasamtök annarra hverfa

4. gr.
Stjórn félagsins
Stjórn félagsins er kjörin á aðalfundi og skipa hana fimm menn: formaður, ritari, gjaldkeri og tveir meðstjórnendur. Að auki eru tveir varamenn. Formaður skal kosinn sérstaklega en stjórnin skiptir að öðru leyti með sér verkum.
Stjórnarmenn aðrir en formaður skulu kjörnir sameiginlega og ræður afl atkvæða. Kjör skal óbundið en tilnefningar eru heimilar.
Formaður félagsins er fulltrúi þess og félagsstjórnar út á við, nema hann eða stjórn félagsins hafi falið öðrum það hlutverk.
Stjórn fer með málefni félagsins á milli félagsfunda.

5. gr.
Aðalfundur
Aðalfund skal halda að hausti ár hvert. Aðalfundur fer með æðsta vald í málefnum félagsins. Til aðalfundar skal boða alla félagsmenn með tryggilegum hætti. Hann skal einnig boða með auglýsingu á heimasíðu Ísafjarðarbæjar og með auglýsingum á hefðbundnum auglýsingastöðum byggðakjarna félagssvæðisins, með minnst fjórtán daga fyrirvara. Aðalfundur er lögmætur ef löglega er til hans boðað.

Dagskrá aðalfundar skal vera sem  hér segir:
 1. Skýrsla stjórnar um störf félagsins og nefnda á liðnu starfsári.
 2. Endurskoðaðir reikningar félagsins.
 3. Kosning formanns til tveggja ára.
 4. Kosning þriggja  manna í stjórn og tveggja varamanna til tveggja ára.
 5. Kosning tveggja skoðunarmanna reikninga.
 6. Breytingar á samþykktum samtakanna ef þeirra hefur verið getið í fundarboði.
 7. Fjárhagsáætlun næsta starfsárs.
 8. Vinnuhópar.
 9. Verkefni næsta árs.
 10. Önnur mál.

6. gr.
Félagsfundir
Hverfisráðið heldur fundi eftir því sem ástæða er talin til, en að lágmarki einn aðalfund árlega og gerir þar grein fyrir starfseminni. Tilkynna skal um slíka fundi til Ísafjarðarbæjar enda skal farið yfir samvinnu við bæinn, hlutverk og framtíðarsýn.
Stjórn félagsins er skylt að boða til félagsfundar ef minnst 25 félagsmenn óska eftir því skriflega og fram kemur dagskrárefni.
Félagsfund skal boða með minnst sjö daga fyrirvara.
Heimilt er að boða til fundar með skemmri fyrirvara ef nauðsyn krefur.
Félagsfundur er lögmætur og ályktunarfær ef til hans er boðað með auglýsingu á heimasíðu Ísafjarðarbæjar og með auglýsingum á hefðbundnum auglýsingastöðum byggðakjarna félagssvæðisins, með 7 daga fyrirvara ef um er að ræða almennan félagsfund, en 14 daga fyrirvar ef um er að ræða aðlfund.
Dagskrá fundar skal getið í fundarboði.
Ákvarðanir lögmætra félagsfunda um málefni félagsins eru bindandi fyrir stjórn félagsins. Þar ræður afl atkvæða úrslitum með þeim takmörkunum sem samþykktir og reglur félagsins kveða á um.
Ákvarðanir hverfisráðsins eru ekki skuldbindandi fyrir bæjarstjórn, nema hún hafi tekið um það ákvörðun fyrirfram.
Heimilt er stjórn félagsins að boða til funda með félagsmönnum á afmörkuðum svæðum eða vegna einstakra verkefna þeirra, þar sem fjallað er sérstaklega um mál þeirra. Við boðun slíkra funda skal gæta ákvæða um fresti og dagskrá hér að framan.
Stjórn félagsins og félagsfundum er heimilt að skipa starfshópa og fela þeim verkefni eftir nánari fyrirmælum hverju sinni.

7. grein.
Fjármál
Samtökin eru ekki rekin í fjárhagslegum tilgangi. Tekjur þess eru gjafir, framlög og styrkir. Kostnað af rekstri félagsins og starfsemi þess skal greiða úr sjóðum þess. Stjórn félagsins ber ábyrgð á eignum þess og sér um að ávaxta sjóði þess á sem tryggastan hátt.
Gjaldkeri og formaður bera ábyrgð á fjárreiðum félagsins.
Reikningsár félagsins er almannaksárið.

8. grein.
Stjórnskilpuleg staða félagsins
Samþykktir þessar eru settar samkvæmt heimild í bæjarmálasamþykkt Ísafjarðarbæjar og samkvæmt ákvæðum hennar um Hverfisráð. Bæjarstjórn Ísafjarðarbæjar veitir árlega styrki á fjárhagsáætlun sem er ætlað að greiða t.d. pappír, póstburðargjöld og annan umsýslukostnað í tengslum við hlutverk hverfisráðsins. Tengill Hverfisráðsins við bæjarstjórn og stjórnkerfi er bæjarritari, sem aðstoðar við upplýsingaöflun úr bæjarkerfinu og sér til þess að fundargerðir hverfisráðins séu birtar á vef bæjarins.
Í bæjarmálasamþykkt Ísafjarðarbæjar segir ennfremur: „Hverfisráð setja sér sjálf starfsreglur sem samþykktar skulu á aðalfundum íbúa hverfanna en um starfshætti ráðanna gilda almenn ákvæði um frjáls félög og fundarsköp. Hlutverk hverfisráða er að vera vettvangur íbúanna til að hafa áhrif á nærumhverfi sitt.“

9. grein.
Breytingar á samþykktum þessum
Samþykktum þessum verður einungis breytt á aðalfundi enda hafi breytinganna verið getið í fundarboði og bæjarstjórn Ísafjarðarbæjar hafi samþykkt breytingartillöguna fyrir sitt leyti. Einfaldur meirihluti atkvæða nægir til að breytingar öðlist gildi.

10. grein.
Slit á félaginu
Félaginu verður ekki slitið nema á aðalfundi og að 2/3 hlutar fundarmanna samþykki það. Auðir og ógildir seðlar teljast þá ekki með.
Verði samþykkt að leggja félagið niður skulu eignir þess leggjast í banka þar til annað félag er stofnað með sama tilgangi á félagssvæðinu. Verði nýtt félag ekki stofnað innan 2ja ára þá skulu eignir félagsins renna í bæjarsjóð.

Hér er um að ræða mjög framfarasinnaða tilraun að mínu mati. Aukið íbúalýðræði og aukin ábyrgð íbúanna í því að taka þátt í uppbyggingu og rekstri bæjarfélagsins. Núverandi íbúasamtök hafa sýnt framá mikilvægi sitt og því er hér aðeins verið að tryggja enn frekar tilvist þeirra og stjórnskipulega stöðu. Væntum við bæjarfulltrúar góðs samstarfs við íbúana við útfærslu þessara hugmynda og vonumst til að þessi spor styrki samfélagið.

Eiríkur Finnur Greipsson